Σχέδιο της ΕΕ για ενίσχυση της βιομηχανίας μπαταριών

Οι μπαταρίες και η ενεργειακή αποθήκευση θα βρεθούν στο επίκεντρο της προσοχής, καθώς οι τομείς της ηλεκτροκίνησης και των ΑΠΕ ενισχύονται ολοένα και περισσότερο.  Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ στοχεύει στην ανάπτυξη αυτής της ανερχόμενης βιομηχανίας, ώστε να μπορεί να ανταγωνιστεί την Κίνα και την αυτοκινητοβιομηχανία Tesla.

Η παραγωγή μπαταριών είναι μεγάλη υπόθεση, καθώς η βιομηχανία αυτή αποτιμάται σε περίπου 250 δισ. ευρώ ετησίως, και τελευταία έχουν αναπτυχθεί πολλές πρωτοβουλίες ώστε να ενισχυθεί η δράση της Ευρώπης στον τομέα αυτό: Στόχος είναι η Ευρώπη να αποκτήσει ένα μεγάλο τμήμα της παραγωγής μπαταριών, βασιζόμενη όσο το δυνατόν περισσότερο σε δικούς της πόρους.

Προς αυτή την κατεύθυνση έχει αναπτυχθεί Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης για τις μπαταρίες, που αποσκοπεί να αξιοποιήσει τη δουλειά που έχει ήδη επιτύχει η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τις μπαταρίες (European Battery Alliance), μια κοινοπραξία η οποία ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο με στόχο τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής βάσης για την παραγωγή μπαταριών.

Όπως δήλωσε στη EURACTIV ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ένθερμος υποστηρικτής της βιομηχανίας των μπαταριών, Maroš Šefčovič, οι δράσεις έπρεπε να είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, δεδομένου του ρόλου των μπαταριών στην επανάσταση της ηλεκτροκίνησης. Ο κ. Šefčovič δήλωσε ενθουσιασμένος από τη συμμετοχή των 120 παραγόντων της βιομηχανίας στη συμμαχία αυτή.

Το νέο Σχέδιο Δράσης, βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στις προτάσεις της βιομηχανίας, ορίζει έναν οδικό χάρτη που χαρτογραφεί τη διαθεσιμότητα των πρώτων υλών σε 13 χώρες και αξιολογεί τη σύνδεση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με την παραγωγή μπαταριών.

Επίσης το Σχέδιο αυτό ανακεφαλαιώνει τα δεδομένα για τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία την τρέχουσα δημοσιονομική περίοδο: 110 εκ. ευρώ εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα για έργα που σχετίζονται αμιγώς με τις μπαταρίες, ενώ μπορεί να διατεθούν επιπλέον 2 δισ.  ευρώ από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (European Innovation Council) για την επόμενη γενιά έργων.

Πρόσφατα μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (European Investment Bank),  συμφώνησε να παρέχει χρηματοδότηση πάνω από 50 εκ. ευρώ σε ένα εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών στη Σουηδία, επικεφαλής του οποίου είναι ο πρώην υπάλληλος της Tesla, Peter Carlsson.  Η εγκατάσταση αυτή  έρχεται να συμπληρώσει τη μεγαλύτερη υφιστάμενη μονάδα παραγωγής μπαταριών στην Ευρώπη που βρίσκεται στην Πολωνία.

Ο κ. Šefčovič δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη βοήθεια που θα παράσχει η Επιτροπή σε χώρες όπως η Πορτογαλία, που έχει πλούσια κοιτάσματα λιθίου (απαραίτητο στοιχείο των μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων), καθώς και η Φινλανδία και η Σουηδία, που θεωρείται ότι έχουν σημαντικά κοιτάσματα κοβαλτίου.

Ωστόσο, η ΕΕ δεν είναι η μοναδική που στοχεύει στην πλήρη εγχώρια παραγωγή πρώτων υλών.  Η ΕV juggernaut Tesla δήλωσε ότι θέλει να στηρίξει την παραγωγή της σχεδόν αποκλειστικά με υλικά που παράγονται στη Β. Αμερική, με εξαίρεση το νικέλιο που θα εισάγει από τον Καναδά.

Για την Ευρώπη, οι μπαταρίες είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την απανθρακοποίηση της οικονομίας και την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Ωστόσο, η εφοδιαστική αλυσίδα πλήττεται ακόμη από ορισμένες διαταραχές. Το μεγαλύτερο μέρος του κοβαλτίου εξορύσσεται στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ενώ ο γραφίτης σε μεγάλο ποσοστό προέρχεται από Κινέζικα ορυχεία, και καμιά από αυτές τις χώρες δεν φημίζεται για την πλήρη τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή των καλών συνθηκών εργασίας. Στα πλαίσια του Σχεδίου, η ΕΕ θα επικαλεστεί το πλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών, ώστε να εξασφαλίσει την υπεύθυνη εξόρυξη σε τρίτες χώρες.

Το Σχέδιο Δράσης, ωστόσο, δεν ξέφυγε από τις κριτικές που πλήττουν και άλλες, αντίστοιχες πρωτοβουλίες στον τομέα των μεταφορών και της ενέργειας, ότι δηλαδή κάνει διάκριση εις βάρος άλλων μορφών τεχνολογίας.

O Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος για την Αποθήκευση της Ενέργειας (European Association for the Storage of Energy, EASE) χαιρέτισε τη νέα πρωτοβουλία για τον τομέα των μπαταριών με την επισήμανση, ωστόσο, να γίνει πιο ευρεία, ώστε να περιλαμβάνει όλες τις τεχνολογίες αποθήκευσης, που είναι απαραίτητες για την ομαλή ενεργειακή μετάβαση. Την ίδια επισήμανση έκανε και ο Διεθνής Σύνδεσμος Μολύβδου (International Lead Association, ILA), που σχολίασε ότι η πρωτοβουλία αγνοεί εντελώς την τεχνολογία μολύβδου, καθώς και ότι η ζήτηση δε μπορεί να καλυφθεί από μια βιομηχανία που στηρίζεται αποκλειστικά σε μια τεχνολογία – τόσο οι μπαταρίες μολύβδου όσο και λιθίου θα χρειαστούν σε μεγάλη κλίμακα.

Κυκλική χρήση

Άλλωστε, το Σχέδιο Δράσης βασίζεται κατεξοχήν στην κυκλική οικονομία και ουσιαστικά υπάρχει άμεσος συσχετισμός με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα του μολύβδου, καθώς πλέον περισσότερο από το 99% των μπαταριών μολύβδου συλλέγονται και ανακυκλώνονται. Οι νέες μπαταρίες δε, περιέχουν έως και 85% ανακυκλωμένα υλικά από Ευρωπαϊκά απορρίμματα.  Στο πλαίσιο του Σχεδίου, λοιπόν, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα ποσοστά συλλογής και ανάκτησης των μπαταριών, και θα αναθεωρήσει την οδηγία αντίστοιχα, σε αξιολόγηση που προγραμματίζεται για τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

e-mc2.gr